Սև խոռոչը ըստ հարաբերականության ընդհանուր տեսությանտիեզերքի մի շրջան է, որից ոչինչ, նույնիսկ լույսը, չի կարող փախչել: Սև խոռոչը առաջանում է մեծ զանգված ունեցող աստղերի կյանքի ավարտին:

     Ըստ տեսական Ֆիզիկայի կանոների տարածություն-ժամանակում գտնվող հսկայական զանգվածը կարող է ստեղծել այնպիսի մի ձգողական ուժի դաշտ, որ լույսը անգամ անկարող է լինելու ազատվել դաշտից:

     Հեռացման արագությունը այն արագությունն է, որով հեռանում է մարմինը տվյալ որևէ օբյեկտի ձգողությունից: Օրինակ՝ արհեստական արբանյակը Երկրից հեռանալու համար պետք է ունենա 11,2կմ/վ արագություն, իսկ սև խոռոչի ձգողությունը այնքան մեծ է, որ պետք է լույսից առավել արագ գնացող օբյեկտ:

1905 թվականին Այնշտայնը իր հարաբերականության տեսությունում փաստում է, որ լույսից արագ գնալ հնարհավոր չէ (բացարձակ արագություն, 299,792,458 մ/վ): Դրա համար էլ սև խոռոչները սև են, նրանք սեփական լույսը չեն թողնում, որ տարածվի այլուր: 

    Սև խոռոչի առաջացումը

Աստղերն ունեն կյանքի տևողություն՝ երբ աստղի միջուկը այլևս էներգիա չի ստեղծում, աստղը սկսում է մահանալ և վերածվում է կարմիր գիգանտի և հետո պայթում է: Միջուկը իր մեծ գրավիտացիոն ուժի շնորհիվ սկսում է արագ պտտվել, կուլ տալով ամեն ինչ, և այսպիսով ձևավորվում է սև խոռոչ: Ըստ Այնշտայնի գոյություն ունի քառաչափ տարածություն (մեր եռաչափը և ժամանակը), որոնք սև խոռոչի ներսում ուղղակի կանգ են առնում և սև խոռոչի ամենավերջում ձևավորվում է մի սինգուլյար վիճակ, որը այն տեղն է, որտեղ ամբողջ զանգվածը սեղմված է մինչև զրոյական չափ:

Ինչպես բոլոր գալակտիկաների այնպես էլ Ծիր Կաթին գալակտիկայի կենտրոնում սև խոռոչ գոյություն ունի: Ծիր Կաթինի կենտրոնում էլ գտնվում է հսկայական չափսերի հասնող սև խոռոչ, որի զանգվածը թեև 3-4 միլիոն անգամ առավել է Արեգակնային համակարգի արևից, բայց չափսերով տասն անգամ փոքր է:

հետաքրքիր փաստեր Սև խոռոչի մասին

1.1.7
Առաջին գունդը՝ վանողը դրական, երկրորդը՝ ձգողը բացասական
1.1.8
ա-ն սխալ է, երկու նդրական լիցքեր չեն կարող միմյանց ձգել
1.1.9
4-անգամ կփոքրանա
1.1.10
9անգամ կմեծանա
1.1.11
Այո կփոխազդեն
1.1.12
Քանի, որ երկուսնել լիցքավորվում են դրական, այդ իս պատճառով սկսում են վանել
1.1.13
Դրական լիցք
1.1.14
Այո կարող է
1.1.15
q=-6,4*10^-10կլ
q/qe
N=4

Էլեկտրական հոսանքի քիմիական ազդեցությունը

Նպատակը՝ 
փորձի միջոցով ցույց տալ էլեկտրական հոսանքի քիմիական ազդեցությունը՝ էլեկտրոլիզի երևույթը, և երկրորդ կարգի հաղորդիչները։

Սարքեր և նյութեր՝
հոսանքի աղբյուր, բանալի, էլեկտրական լամպ, հաղորդալարեր, ածխեձողեր, շաքարավազ, աղ, պղնձաջասպ, թորաց և սովորական ջուր։ 

Փորձ1․ Բաժակում լցված չոր աղի (NCl) մեջ էլեկտրոդներ ընկղմենք ու սարքը միացնենք հոսանքի աղբյուրին։ Շղթայում ներառված լամպը չի վառվում։ Նշանակում է՝ չոր աղն էլեկտրական հոսանքի հաղորդիչ չէ։

Փորձ 2․ Բաժակում լցրած թորած ջրի մեջ էլեկտրոդներ ընկղմենք ու սարքը միացնենք հոսանքի աղբյուրին։ Շղթայում ներառված լամպը չի վառվում։ Նշանակում է՝ թորած ջուրը նույնպես էլեկտրական հոսանք չի հաղորդում։

Փորձ 3․ Թորած ջրում կերակրի աղ լուծենք, ստացված լուծույթը լցնենք բաժակի մեջ, էլեկտրոդներ ընկղմենք ու սարքը միացնենք հոսանքի աղբյուրին։ Լամպը վառվում է։ Դա ապացույց է , որ աղի ջրային լուծույթն էլեկտրական հոսանքի հաղորդիչ է։ Նման հատկությամբ օժտված են նաև մյուս աղերի, թթուների ու հիմքերի ջրային լուծույթները։

Փորձ 4․Բաժակում շաքարի ջրային լուծույթ լցնենք, էլեկտրոդներ ընկղմենք ու սարքը միացնենք հոսանքի աղբյուրին։ Շղթայում ներառված լամպը չի վառվում, այսինք՝ շաքարի ջրային լուծույթն էլեկտրական հոսանքի հաղորդիչ չէ։

Փորձ 5․

Անհրաժեշտ   պարագաներ (նկ. 5ա).   ակումուլյատորների մարտկոց, շիկացման լամպ տակդիրի վրա,  ածխե էլեկտրոդներ` 2 հատ, բռնիչ էլեկ­տրոդների համար,  բանալի, հաղորդա­լարեր  ծայրապանակներով, ջրով լցված բաժակ, պղնձի սուլֆատի լուծույթով լցված բաժակ:              

Աշխատանքի կատարման ընթացքը                                                        

1.Հավաքեք էլեկտրական շղթա նկ. 5բ-ում պատկերված սխեմայի համաձայն : Այստեղ է-երը ածխե էլեկտրոդներն են, Բ-ն` ջրով լցված բաժակը:

2. Փակե՛ք շղթան: Ինչո՞ւ լամպը չի վառվում:                                            Նկ.5բ

3. Բացեք շղթան: Ածխե էլեկտրոդները տեղափոխեք պղնձի սուլֆատի լուծույթով լցված բաժակի մեջ: Կրկին փակեցեք շղթան: Վառվո՞ ւմ է արդյոք այժմ լամպը: Ինչպե՞ս կարելի է բացատրել դիտվող երևույթները:                                                                                                              

4. Միացրեք շղթան մեկ-երկու րոպեով, այնուհետև անջատեցեք այն և նայեցեք էլեկտրոդներին: Ո՞ր էլեկտրոդի  վրա է պղինձ նստել, նրա վրա՞ որը միացված է հոսանքի աղբյուրի դրական, թե՞ նրա, որը միացված է բացասական բևեվոռներին: Լիցքի ի՞նչ նշան ունի պղնձի իոնը:

5. Ի՞նչ եզրակացություն կարելի է անել արված փորձերից:

Նյութեր, որոնց ջրային լուծույթներն էլեկտրական հոսանքի հաղորդիչներ չեն․ կոչվում են ոչ էլեկտրոլիտներ։

Նյութեր, որոնց ջրային լուծույթներն էլեկտրական հոսանքի հաղորդիչներ են․ կոչվում են էլեկտրոլիտներ (II կարգի հաղորդիչներ )։

Հետևյալ փորձի շնորհիվ մենք գտանք էլեկտրոլիտները և ոչ էլեկտրոլիտները։ Վերցրեցինք չորս մեծ չափագլան թորած ջուր, առաջին ջրով լի չափագլանի մեջ ոչինչ չլցրեցինք թողեցինք հենց այդպես, երկրորդի չափագլանի մեջ լցրեցինք շաքարավազ, երրորդի մեջ աղ և չորորդի մեջ պղնձաջասպ (CuSO4)։ Փորձի համար մեզ նաև հարկավոր եղավ՝ հոսղանքի աղբյուր, բանալի, էլեկտրական լամպ, ածխաձողեր և հաղորդիչներ, որոնց շնորհիվ կարող ենք հոսանք փոխանցել ածխաձողերին։ Սկզբում միացնելով համակարգը մենք ածխաձողերը մցրեցինք չոր վիճակում գտնվող  

Չոր վիճակում ոչ մի նյութ հաղորդիչ չեն, թորած ջուրը հաղորդիչ չի ոչ էլեկտրոլիտ, շաքարաջուրը ոչ հաղորդիչ է ոչ էլեկտրոլիդ։

Բանաձևեր, որոնցով օգտվել եմ՝ a-աշխատանք
u-լարում
l-հոսանքի ուժ
t-ժամանակ

Առաջադրանք՝ 8.1.1
u-220Վ
I-0,5Ա
t=30վ
a-?
a=u·l·t
a=220·0,5·30=3300
a=3300

Առաջադրան՝ 8.1.2
u-220Վ
l-0,4Ա
t-80վ
a-?
a=u·l·t
a=220·0,4·80=7040
a=7040

Առաջադրանք՝ 8.1.3
u-3
l-4,2
t—4
a-?
a=u·I·t
a=3·4,2·4=50,4
a=50,4

Տարբերակ 1
I/ Դադարի վիճակում գտնվող լիցքավորված մարմբնի շուրջը գոյություն ունի միայն էլեկտրական դաշտ:

II/ Ուղիղ հոսանքի մագնիսական դաշտում ինչպե՞ս է դասավորվում երկաթի խարտվածքը: Հաղորդիչն ընդգրկող փակ կորերով:

III/ Մագնիսը ո՞ր մետաղին է ուժեղ ձգում՝ թուջ և պողպատ:

IV/ Երբ մագնիսական սլաքին մոտեցրին հաստատուն մագնիսի բեևեռներից մեկը, սլաքի հարավային բևեռը վանվեց: Մագնիսի ո՞ր բևեռն էին մոտեցրել սլաքին: Հարավային

V/ Պողպատե մագնիսը մեջտեղից կտրում ենք՝ այն բաժանելով երկու կտորների: Կտրվածքը Ա և Բ ծայրերը օժտված կլինե՞ն մագնիսական հատկություններով: Բ ծայրը կլինի մագնիսի՝ հյուսիսային բևեռը, իսկ Ա-ն՝ հարավային:

VI/ Երկու մագնիսիների նույնանույն բևեռների մոտեցվում են գնդասեղներ: Ինչպե՞ս կդասավորվեն գնդասեղները, եթե նրանց բաց թողենք:Գնդասեղները իրար կվանեն:

VII/ Ինչպե՞ս են ուղղված մագնիսական գծերը պայտաձև մագնիսի բևեռների միջև (մագնիսական սլաքի սև ծայրը հյուսիսային բևեռն է): Ա-ից Բ(հարավից հյուսիս)

VIII/ Նկար 95-ում պատկերված է երկու բևեռների միջև մագնիսական դաշտի ուժագծերի տեսքը: Այդ դաշտը ստեղծվել է նույանո՞ւն, թե՝ տարանուն բևեռրների միջև: Տարանուն 

IX/ Մագնիսների ո՞ր բևեռներն են պատկերված նկար 96-ում: Ա-ն հյուսիսային, Բ-ն հարավային:

X/ Հյուսիսային մագնիսական բևեռը դասավորված է աշխարհագրական հյուսիսային բևեռների մոտ, իսկ հարավայինը՝ հարավային մոտ:

Տևողությունը՝ 13.09- 17․09 Դասի նպատակը և կրթական խնդիրները․ Ձևավորել պատկերացումներ էլեկտրական երևույթների մասին՝ 1․որոշ նյութերի էլեկտ­րական հատկության պատ­մական տեղե­կություններ, 2․մարմինների էլեկտ­րա­կանացման երևույթ­ները, 3․Էլեկտրական լիցքը որպես գիտա կան հասկացություն, 4․Լիցքերի երկու տեսակներ։ Սովորողներին ներկայացվող պահանջներն՝ ըստ պետական չափորոշչի․ ա) իմանա մարմինների էլեկտրականացման, էլեկտրական լիցքերի մասին,բ) կարողանա բացատրել, թե ինչպես կարելի է շփման միջոցով ստանալ դրական և […]

Տևողությունը՝ 20․09- 25․09 Դասի նպատակը և կրթական խնդիրները․ Տալ գիտելիքներ՝ նյութերի կառուցվածքի մասին (ատոմ, ատոմի միջուկ, էլեկտրոն, դրական և բացասական իոններ), քիմիական տարրերի ատոմների բնութագրերը, միջուկի լիցք, էլեկ­տրոն­ների քանակը ատոմում, միջուկի լիցքի և ատոմի բոլոր էլեկտրոնների լից­քերի հաշվարկի բանաձևեր, Դ․Ի․Մենդելեևի աղյուսակը։ էլեկտրականացումը որպես լիցքերի բաժանման պրոցես, լիցքավորված մար­մին­ների փոխազդե­ցության մեխանիզմը, Մ․Ֆարադեյի և Ջ․Մար­քսվելի աշխա­տանքները,,էլեկտրական դաշտը […]

1.1.7Առաջին գունդը՝ վանողը դրական, երկրորդը՝ ձգողը բացասական1.1.8ա-ն սխալ է, երկու նդրական լիցքեր չեն կարող միմյանց ձգել1.1.94-անգամ կփոքրանա1.1.109անգամ կմեծանա1.1.11Այո կփոխազդեն1.1.12Քանի, որ երկուսնել լիցքավորվում են դրական, այդ իս պատճառով սկսում են վանել1.1.13Դրական լիցք1.1.14Այո կարող է1.1.15q=-6,4*10-10կլq/qeN=4

Նպատակը՝ փորձի միջոցով ցույց տալ էլեկտրական հոսանքի քիմիական ազդեցությունը՝ էլեկտրոլիզի երևույթը, և երկրորդ կարգի հաղորդիչները։ Սարքեր և նյութեր՝ հոսանքի աղբյուր, բանալի, էլեկտրական լամպ, հաղորդալարեր, ածխեձողեր, շաքարավազ, աղ, պղնձաջասպ, թորաց և սովորական ջուր։ Փորձ1․ Բաժակում լցված չոր աղի (NCl) մեջ էլեկտրոդներ ընկղմենք ու սարքը միացնենք հոսանքի աղբյուրին։ Շղթայում ներառված լամպը չի վառվում։ Նշանակում է՝ չոր աղն էլեկտրական 

Բանաձևեր, որոնցով օգտվել եմ՝ a-աշխատանք u-լարում l-հոսանքի ուժ t-ժամանակ Առաջադրանք՝ 8.1.1u-220ՎI-0,5Աt=30վa-?a=u·l·ta=220·0,5·30=3300a=3300 Առաջադրան՝ 8.1.2u-220Վl-0,4Աt-80վa-?a=u·l·ta=220·0,4·80=7040a=7040 Առաջադրանք՝ 8.1.3u-3l-4,2t—4a-?a=u·I·ta=3·4,2·4=50,4a=50,4 8.1.4